سندرم روده کوتاه عبارتست از سوء جذب که می تواند ناشی ار برداشتن قسمت زیادی از روده کوچک، حرکت غیر طبیعی روده و مشکلات مخاطی که باعث مختل شدن جذب می شود.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه های سندرم روده کوتاه عبارتست از:
- سوء جذب
- اسهال مکرر
- عدم توازن الکترولیت ها
- کاهش وزن
- اختلال رشد کودکان
- ترشح زیاد از حد اسید معده
- سنگ کلیه و سنگ صفراوی
عواملی که بر شدت علائم اثر می گذارد عبارتست از:
- بخشی از روده که خارج شده (ژژنوم و ایلئوم که دو بخش روده کوچک درست بعد از معده می باشند)
- مقدار برداشته شده از روده کوچک
- سالم بودن دریچه ایلئوسکال
- خارج کردن بخشی از روده بزرگ
- تداوم بیماری در قسمت های باقیمانده از روده بعد از جراحی برداشتن روده
- میزان تطابق در روده باقیمانده
سندرم روده کوتاه می تواند در هر سنی از دوران نوزادی تا سالمندی روی دهد.
علت
در اکثر موارد علت سندرم روده کوتاه، انجام عمل جراحی برداشتن قسمتی از روده کوچک برای درمان بیماری هایی نظیر سرطان روده کوچک و کرون می باشد. همچنین سندرم روده می تواند پیامد انجام جراحی کاهش وزن باشد. سندرم روده كوتاه در كودكان معمولا‌ً موقع تولد يا اندكي بعد از آن بدليل ناهنجاريهاي مادرزادي يا اكتسابي اتفاق مي افتد، در یک دهه اخیر آنتروكوليت نكروزان شایعترین علت برداشتن روده کوچک در نوزادان بوده است.
درمان
درمان بر مبناي روند بیماری سندرم روده كوتاه در سه وضعیت حاد، تطابقي ومزمن تنظيم مي شود كه در واقع براي تخفيف عوارض بيماري بايد بدقت بكار گرفته شود. در وضعیت حاد که بعد از جراحی شروع می شود و معمولا یک الی چند هفته ادامه دارد، اولین درمان حفظ آب و الکترولیت بدن می باشد (زیرا بیمار به دلیل رفع انسداد، دچار اسهال شدید می شود) برای اين منظور تغذيه بيماران به روش وريدي انجام می شود .
وضعیت تطابق، تغییر تغذیه وریدی به تغذیه طبیعی و از راه دهان می باشد. این وضعیت مهمترین وضعیت برای کنترل و مدیریت روند بیماری می باشد. تامين كالري كافي بامنبع چربي و با كربوهيدرات، پيشگيري از کمبود مايعات و الكتروليت ها، ويتامين ها خصوصا ً B12 و ويتامين هاي محلول در چربي (K,E,A) در طول وضعیت انطباق حائز اهميت است. در کودکان از شير خشك هاي اختصاصي كه حاوي تركيبات مشخصي هستند و يا غذاهاي كمكي مناسب براي تغذيه كودكان می توان کمک گرفت، البته باید در آنها نسبت پروتئين، چربي و كربوهيدرات در محدوده نرمال و مناسب با سن و وزن کودک باشد، همچنین روند رشد و وزن گیری کودک در غذای ارائه شده به وی موثر می باشد. آخرین مرحله درمان در وضعیت تطابق جایگزین گردم شیر خشک معمولی و مصرف غذاهای جامد می باشد.
وضعیت مزمن که بعد از وضعیت انطباق می باشد، رژیم غذایی معمولی را دربر می گیرد. در این زمان ممکن است بیمار شاهد بروز دوباره یکسری علائم باشد که احتمالا ناشی از عفونت های است که می تواند ذخیره کار کردی روده را کاهش دهد و منجر به تجویز تغذیه وریدی گردد.
دارو
کلستیرامین ممکن است در مواردی مصرف می شود که کمتر از ۱۰۰سانتی متر از روده برداشته شده و کولون همچنان باقی است و اسهال با دفع اسیدهای صفراوی همراه است.
لیپاز پانکراسی (پانکرالیپاز) برای جذب چربی و پروتئین بعد از برداشتن ژژنوم تجویز می شود و سایمتیدین و امپرازول نیز برای کاهش ترشح اسید معده نیاز می باشد.
مکمل های خوراکی کلسیم چهار بار در روز اغلب برای کاهش اسهال مصرف می شوند. این مکمل ها باید با نوشیدن زیاد آب در روز همراه باشند و نباید با ملین های حجیم کننده و مکمل های آهن مصرف شوند.
تجویز ویتامین B12 وریدی گاهی برای بیماران صورت می گیرد. در صورت کمبود ویتامین های A، D، K وE این مکمل ها نیز تجویز می شود. مواد معدنی از قبیل پتاسیم مایع و منیزیم نیز ممکن است به صورت تزریق وریدی یا عضلانی تجویز شود.مصرف آنتی بیوتیک ممکن است برای رشد بیش ازحد باکتری ها تجویز شود. هورمون رشد باعث افزایش انتقال آب و سدیم می شود. این هورمون به ویژه هنگامی مفید است که همراه گلوتامیل و یک رژیم تعدیل شده مصرف شود.
عوارض
عوارض ناشی از سوء جذب (یکی از پیامدهای سندم روده کوتاه) می تواند شامل كمبود ويتامين ها، اسيد وزلاكتيك و عوارض عصبي آن هيپراگزالوري و بدنبال آن سنگهاي كليوي را ذكر كرد.
سندرم روده کوتاه در اکثر مواقع در ادامه جراحی برداشتن قسمتی از روده بروز می کند، که می تواند منجر به سوء جذب و سایر عوارض ذکر شده در مقاله شود. در این هنگام پزشک با مدیریت مراحل بیماری، به فرد کمک می کند تا بتواند به رژیم غذایی عادی برگردد.
